استاندارد و بازرسی ادوارى آسانسور

بازرسی ادواری آسانسور

با توجه به اینکه از آسانسورها که از وسایل مکانیکی و الکترونیکی می باشند به صورت همیشگی و پیوسته استفاده می کنیم و برای حفاظت از جان استفاده کنندگان از این وسیله باید قوانین ایمنی و امنیتی به بهترین شکل خود رعایت گردد. هشتاد سال پیش در آغاز راهیابی  آسانسورها به کشور ایران، به منظور ایمن سازی این آسانسورها استاندارد خاصی موجود نبود اما همیشه سعی و اهتمام بر این بود تا آسایش و ایمنی جان مسافران محفوظ بماند. در نتیجه در سال 1377 تلاش و جهدهای فراوان و پیاپی برای فراهم کردن استاندارد آسانسورها صورت گرفت و به صورت رسمی داشتن استاندارد از سال 1383 برای همه آسانسورها الزامی شد و از آن سال به بعد مطابق این قانون، صدور گواهینامه پایان کار هر ساختمان مبنی بر داشتن استاندارد آسانسور می باشد.

الزامی بودن دریافت گواهینامه استاندارد سازی آسانسور از رخدادهای خوب و شایسته ای بود تا حادثه های تلخ در سقوط و پرت شدن از آسانسور و آسیب دیدگی مسافران و یا حتی مرگ افراد را دیگر مشاهده نکنیم و با آرامش و خیالی آسوده از این وسیله بسیار خوب استفاده نماییم.

شمار حادثه های ناشی از آسانسور در سال های گذشته را تشریح می کنیم:

• در سال 82: شمار افراد حادثه دیده 898 نفر بوده که 34 نفر کشته و مجروح به جای گذاشت.
• سال 83: شمار افراد حادثه دیده 939 نفر بوده که 28 نفر کشته و مجروح به جای گذاشت.
• سال 84: شمار افراد حادثه دیده 1065 نفر بوده که 34 نفر کشته به جای گذاشت.
• سال 91: شمار افراد حادثه دیده 689 نفر بوده که 32 نفر کشته و مجروح به جای گذاشت.

همانگونه که می بینیم با گذشت زمان شمارش حوادث رخ داده کاهش قابل ملاحظه ای نداشته، علت آن هم این است که ساختمان ها و آپارتمان هایی که دارای آسانسور هستند اما اصول امنیتی و استاندارد بودن آن را مراعات نمی کنند افزایش خیلی زیادی داشته است. امید است با مراعات نکات امنیتی و ایمنی کار گذاشتن آسانسور سالانه از شمار حوادث ناشی از آن کاسته گردد.

گواهینامه های اطمینان

گواهینامه های اطمینان و وضعیت صادر شده به وسیله شرکت های بازرسی فنی ای که شایستگی آنها تصویب شده برطبق معیارهای ملی 1-6303 و بخش نامه های فعلی در سازمان ملی استاندارد کشور ایران، یکسال معتبر است. آسانسورهای در حال استفاده، باید به صورت مداوم و ماهیانه جهت نگهداری و سرویس تأییدیه بگیرند و برای بازرسی دوره ای آسانسور به صورت سالیانه مورد بررسی و گواهینامه دریافت نمایند. همچنین چنانچه تغییر و تحولی در 4 بخش ایمنی آسانسور (قفل، ضربه گیر، ترمز ایمنی و گاورنر) یا هر گونه رخدادی در آسانسور بایستی بازرسی دوره ای انجام پذیرد. این حکم بنا به علل زیر دارای ارزش و ضروری است:

• خاطر جمع بودن از داشتن یک آسانسور با ایمنی و امنیت کامل
• به صورت سالیانه آسانسور و قطعات آن در حین تعمیرات و تغییرات سالانه را شناسنامه دار نماییم.
• کنترل و تأیید امنیت آسانسور و کارکرد درست و امن قطعه های آن
• بازبینی سالیانه برای تطابق مشخصه های آسانسور با شروط استاندارد
• مطمئن شدن از فقدان تعمیرات و تغییرات غیراستاندارد در مدت زمان یک ساله
• جلوگیری از حادثه ها و پیامدهای ناشی از نقصان و فرسودگی قطعه های آسانسور در مدت زمان مورد استفاده و بهره گیری.

می دانیم که آسانسور هم مانند هر دستگاه دیگری باید استانداردهای مخصوص به خود را رعایت کند. با اجباری اعلام شدن استاندارد آسانسور از سال 1382، استفاده از آسانسورها منوط به داشتن تأییدنامه استاندارد می باشد. با مشارکت و همیاری شهرداری های استان ها با سازمان ملی استاندارد مبنای گرفتن پایان کار برای ساختمان ها، منحصرا با صادر شدن تأییدیه ی ایمنی و امنیت آسانسور ساختمان ها از طریق اداره کل استاندارد کشور جایز می باشد.

اشخاصی که مدیریت و مالکیت آپارتمان ها را بر عهده دارند با سندیت مبحث 22-2-6  و مجموعه ای از ضوابط فنی و مقررات ملی ساختمان ها وظیفه دارند، افزون بر گرفتن قولنامه از شرکت های تعمیر و نگهداری آسانسورها به صورت ماهیانه با شرکت های سازنده و نصب کننده آسانسور، درباره بهره وری و به کارگیری خدمات شرکت های بازرسی که دارای شایستگی و صلاحیت هستند از سازمان ملی استاندارد برای بازرسی سالانه (دوره ای) و گرفتن گواهینامه اطمینان و کارکرد مبادرت نمایند. این گواهینامه ها و تأییدیه های صادره از طرف سازمان ملی استاندارد، برای یک سال معتبرند البته اگر سرویس های ماهیانه توسط نصب کنندگان مجاز، صورت پذیرد. اما پس از یک سال، باید دوباره بازرسی انجام شود و پس از حصول تأییدنامه های  سرویس های ماهیانه از سوی نصب کننده ها و سرویس دهنده ها مجاز می باشد.

الزام بازرسی ادواری

هشت سال قبل نظارت و بازرسی دوره ای آسانسورها الزامی گشت. در چندین ماه اخیر در یک گفتگوی تلفنی با صدا و سیما مدیر کل استاندارد استان تهران اظهار کردند که بازرسی و نظارت دوره ای آسانسورها از اوایل سال (سال  1399 هجری شمسی) به صورت اجباری گشته است.

قانونی که ضمانت اجرایی ندارد به اجرا در نخواهد آمد. حتی اگر گفته شده باشد قانون آن اجباری است. بدیهی است که اگر قانون را هم تصویب نماییم، این کار انجام نخواهد شد.

ضمانت اجرایی چیست؟

قانونی از سال های گذشته به تصویب رسید که اگر ساختمانی نو ساخته شود، تا مادامی که گواهینامه ی بازرسی اولیه ی آسانسور از جانب سازمان استاندارد برایش صادر نشده باشد صاحب ملک یا پیمانکار آن ساختمان قادر به گرفتن پایان کار نمی باشد. به طبع آن ملک را نمی تواند بفروشد چون به پایان کار شهرداری نیاز دارد. بنابراین همه سعی و تلاش خود را می کند که به شیوه های رسمی و نیمه رسمی و حتی غیررسمی هر طوری که شده تأئیدیه ی اولیه ی بازرسی آسانسور را از سازمان استاندارد بگیرد. تشریح و تفسیر این مراحل را با نام بازرسی و نظارت آسانسور می توانیم بررسی کرده و این به معنای ضمانت اجرایی می باشد. بازرسی و نظارت اولیه ی آسانسور ساختمان های تازه ساخته شده ضمانت اجرایی دارد زیرا متخصصان این امر به روش های گوناگون مجبور به اجرای آن شدند.

بسیار شنیده ایم که کارگزاران امر قانونگذاری گفته اند که نظارت و بازرسی دوره ای آسانسورها و اخذ تأئیدیه و گواهینامه ی استاندارد ادواری آسانسورها الزامی است؛ که اگر مدیران ساختمان های دولتی و یا خصوصی اقدام به دریافت آن نکنند، در صورت اتفاق افتادن سانحه خود مدیر ساختمان مقصر می باشد. شرکت بیمه نیز درصدد این است که کم و کاستی در پرونده ی آن حادثه بیابد و سرانجام به راحتی از پرداخت خسارت وارده خودداری نماید.

سازمان های شهرداری، نظام مهندسی، استاندارد و همه مسئولین بارها فرموده اند که نظارت و بازرسی دوره ای آسانسورها الزامی است و ما هم آن را پذیرفته ایم. اما اگر فردی آسانسورش را بازرسی نکرد ما چه کار کنیم؟ آسانسورهای ارگان ها و اداره های دولتی را می توان مهر و موم کرد و بست ولی در مورد ساختمان های خصوصی چه کار می توان کرد؟ و این موارد به معنی آن است که این قانون ضمانت اجرایی ندارد.

علت بازرسی دوره ای آسانسور

در هر ساختمان آسانسور بسیار پرکاربرد است. پس باید همه لوازم امنیت این ماشین مکانیکی مورد نظارت و بازرسی قرار بگیرد. درستی کارکرد هر کدام از مدارها و تجهیزات آن، در امنیت نهایی و ایمنی آن موثر است.

همه آسانسورها باید توسط یک شرکت معتبر و دارای مجوز تحت نگهداری و سرویس ماهانه قرار بگیرند. و این قرارداد ماهانه، نظارت دوره ای آسانسور را تأیید می کند.

• آزمایش هایی که هر ساله بازرس انجام می دهد، به وسیله مسئول نگهداری و سرویسکار آسانسور هرگز انجام نمی گیرد.
• شرکت نگهداری و سرویس آسانسور فقط می تواند آن را نصب و نگهداری و گاهی تعمیرات آن را انجام دهد و اجازه بازرسی آن را بر طبق استاندارد 6303 ندارد.

هزینه بازرسی دوره ای آسانسور

دریافت هزینه ی شرکت های بازرسی آسانسور جهت ویزیت دوره ای آن مطابق تعرفه سازمان استاندارد می باشد. البته مقدار مخارج زیاد مهم نیست، زیرا ایمنی و سلامت استفاده کنندگان آسانسور را تضمین می کند. همچنین سازمان استاندارد جهت ترغیب مردم به انجام نظارت ادواری تعرفه آن را خیلی خیلی پایین نگه داشته است. میزان تعرفه ها را در جدول زیر که از سایت سازمان ملی استاندارد کشور ایران حاصل شده می بینید.

این برآورد هزینه ها و تعرفه ها از سایت سازمان ملی استاندارد استخراج گشته و واقعی است. خلاصه اینکه یک شرکت بازرسی جهت مراحل نظارت و صدور تأئیدیه ی بازرسی دوره ای یک آسانسور، برای سه مرحله بازدید و نظارت، جمعاً مبلغی کمتر از دویست و ده هزار تومان اخذ می کند.

آدرس سایت سازمان ملی استاندارد http://lift.isiri.gov.ir  است. جهت ثبت نام نظارت ادواری آسانسور می توانید به این آدرس مراجعه کرده، همانطور که ملاحظه کردید هزینه بازرسی خیلی خیلی اندک و کم است به طوریکه دریافت این هزینه اندک برای شرکت نظارت و بازرسی به صرفه نیست. اما چرا سازمان ملی استاندارد ایران و دیگر سازمان های مربوطه در روند قیمت گذاری آن را به میزان قابل توجهی پایین و کم دریافت می کنند؟! زیرا متصدی حقیقی استاندارد سازی در کشور که سازمان ملی استاندارد ایران است، مسئول آسان سازی روند نظارت و بازرسی دوره ای آسانسور برای شهروندان را عهده دار است. بنابراین سیستم نظارت و بازرسی آسانسورها به درستی برنامه ریزی و اجرا می شود. هزینه به قدری پایین نگاه داشته شده تا رغبت برای بازرسی و نظارت بر آن را برای مدیرها و استفاده کنندگان فراهم سازد. البته این عمل در مقیاس و معیار بزرگ سبب بالا رفتن ضریب اطمینان و ایمنی آسانسورها خواهد گشت، گرچه امکان دارد به عدم موفقیت شرکت های بازرسی منتهی شود.

فقط دلیل معقولی که برای پایین بودن قیمت و هزینه بازرسی می توان مد نظر قرار داد تشویق و ترغیب شهروندان به اخذ گواهینامه ادواری آسانسور می باشد.

چرا گواهینامه بازرسی ادواری برای آسانسور گرفته نمی شود؟

همانطور که گفتیم روال بازرسی و نظارت ادواری آسانسور به بهترین شکل ممکن از طرف سازمان ملی استاندارد برنامه ریزی و اجرا شده است. هزینه هم که خیلی مناسب و کم هست. شرکت بازرسی هم در دسترس و دست یافتنی است، پس علت اینکه مورد استقبال قرار نمی گیرد چیست؟ علت همه حوادث کوچک و بزرگی که پیش می آید چیست؟ یعنی سلامتی و جان اشخاص برای خود آنان هم اهمیتی ندارد؟

واقعاً جواب این سؤالات در ذهن سخت است. اما اگر بخواهیم در قالب حدس و گمان به این موضوع بپردازیم می توانیم به این موردها اشاره کنیم:

• در طی سالهای اخیر اجتماع لجبازی شده ایم، دوست داریم کاری که میگویند را انجام ندهیم، حتی اگر به سود خودمون باشد.
• همچنین کمپانی های آسانسوری در این امر نقش بسزایی دارند. دسته ای از این کمپانی ها با تأسف می توان گفت که آگاهی ندارند و صاحب آسانسور را تشویق به بازرسی دوره ای آن نمی کنند و تازه سبب ممانعت از این کار هم می شوند. تفکر آنان اینگونه است که با آمدن بازرس خود زیر سؤال قرار بگیرند.
• اما به علت هزینه ها بعضی از سرویس کاران و مالکان از بازرسی دوره ای آسانسور خود داری می کنند. همانطور که گفته شد بازرسی هزینه زیادی ندارد، اما برطرف کردن بعضی از ناهمسانی ها هزینه می خواهد. در هر صورت آسانسور به عنوان وسیله ای که با جان ما و خانواده هایمان ارتباط دارد بنابراین باید هر اشکال و خرابی ای دارد به هر قیمتی که میشود رفع شود. مثل این است که اگر ما بخواهیم با ماشین شخصی خود به مسافرت برویم و لاستیک آن ایراد دارد و لاستیک هم قیمتش گران است، اما در هر صورت ترجیح می دهیم که آن هزینه را متقبل شویم و در عوض با خیالی آسوده و ایمنی کامل از ماشین خود استفاده کنیم. یا اینکه خطر کنیم و با لاستیک خراب به مسافرت برویم؟

روند بازرسی و اخذ گواهینامه بازرسی ادواری

روند بازرسی خیلی راحت است. با مراجعه به سامانه سازمان ملی استاندارد ایران و با هماهنگ کردن با کمپانی سرویس و نگهدار آسانسور آپارتمان خود و با اطلاعاتی که در ذهن داریم ثبت نام می نماییم. کمپانی بازرسی مورد نظر خود را انتخاب می کنیم. سپس درخواست خود را ثبت نموده و منتظر تماس از طرف شرکت بازرسی می شویم. یک نماینده از طرف شما یا کمپانی سرویس و نگهدار آسانسور به شرکت بازرسی رفته و هزینه آن را مطابق تعرفه می پردازد و مدارک را تکمیل می کند و سپس آن شرکت بازرسی باید با گذشت حداکثر پنج روز کاری آینده برای بازرسی اقدام نمایند.

یک گزارش به مالک یا نماینده اش بعد از مراحل بازرسی تحویل داده می شود که باید کپی آن را به کمپانی سرویس و نگهداری آسانسور فرستاده تا موارد عدم تطابق آن بررسی شده و برطرف گردد. حداکثر بعد از چند جلسه منوط به چگونگی کارکرد آسانسور و پی جویی های کمپانی آسانسوری در برطرف کردن موارد عدم تطابق اشکالات آن برطرف می گردد. ضمن بازرسی پایانی کمپانی بازرسی آسانسور، به همین راحتی دستگاه آسانسور مورد تایید قرار گرفته و گواهینامه و تأئیدیه ی بازرسی ادواری آسانسور را دریافت می کند.

در پایان پیشنهاد می کنیم که برای ضمانت امنیت و سلامتی خود، اعضای کارکنان خود و لوازمات خویش حتماً گواهینامه بازرسی دوره ای آسانسور را بگیرید.

.