چرا برای آسانسور باید استاندارد بگیریم؟
دریافت استاندارد برای آسانسور ، توسط بازرسی آسانسور به این دلیل که آسانسور مستقیماً با جان مردم در ارتباط است، اجباری است و هیچ ساختمانی بدون اخذ استاندارد آسانسور نمی‌تواند پایان کار ساختمان را دریافت و در نتیجه نمی‌تواند سند ساختمان را دریافت کند. دریافت استاندارد آسانسور در جهت حفظ ایمنی افرادی که از آن استفاده می‌کنند و نیز بهره‌برداری مناسب و بهینه از این تکنولوژی که در حال گسترش است، الزامی می‌باشد. توجه داشته باشید که داشتن استاندارد آسانسور ( تاییدیه آسانسور ) با ایمن بودن آسانسور تفاوت دارد.
از سال 1383 استانداردسازی‌های آسانسور الزامی شد. به موجب این مصوبه استاندارد و قوانین ساختمان‌ها، مالکین مؤظف هستند برای تمامی آسانسورها گواهینامه استاندارد آسانسور را دریافت کنند. در این مقاله اطلاعات لازم برای دریافت استاندارد آسانسور را آورده‌ایم.
مسئولیت حوادث احتمالی آسانسور فاقد استاندارد با چه کسی است؟
بعد از راه‌اندازی آسانسور، شما به گواهینامه استاندارد نیاز دارید، این گواهینامه برای اثبات تلاش جهت ایمن‌سازی آسانسور در صورت وقوع حوادث به آن نیاز دارید، است. ولی چنانچه در آسانسور حادثه‌ای رخ دهد و آسانسور استانداردی نداشته باشد، افراد ذیل مسئول هستند و باید پاسخگو باشند.
1) مالک ساختمان یا مدیر ساختمان
دقت داشته باشید که براساس بند ۲۲- ۱۰-۲ و ۲۲- ۲- ۶ مبحث مقررات ملی ساختمان‌ها، مدیران و مالک‌های ساختمان‌ها در خصوص ایمن‌سازی و اخذ تائیدیه‌هایی که برای آسانسور به آن نیاز است جهت اطمینان داشتن از عملکرد مناسب و ایمنی داشتن کافی در دوره بهره‌برداری، باید به انجام سرویس‌های ماهانه و سالانه آسانسور بپردازند.
و همچنین مدیران باید ضمن همکاری با شرکت‌های نصب‌کننده آسانسور برای دریافت استاندارد نسبت به عقد قرارداد سرویس آسانسور و نگهداری ماهانه آن با شرکت نصب کننده آسانسور اقدام نمایند.
نکته مهم است است که اعتبار گواهینامه‌های صادر شده از سوی سازمان ملی استاندارد یکساله هستند و بعد از یکسال دوباره نیاز به بازرسی و اخذ تأییدیه آسانسور مجدد توسط شرکت‌های بازرسی دارد.
2) بهره‌بردار یا شخص استفاده کننده از آسانسور
در صورتی که بهره‌بردار نکات ایمنی را رعایت نکرده باشد، در صورت رخ دادن هرگونه حوادث که منجر به خسارت مالی و یا جانی بشود برحسب نظر کارشناسان متخصص، برای جبران خسارت وارده باید اقدامات لازم را انجام دهند.
بیمه آسانسور
چنانچه گواهینامه استاندارد آسانسورها را داشته باشید در این صورت بیمه آسانسورها اعتبار پیدا خواهد کرد، در غیر اینصورت شرکت بیمه نمی‌تواند در جهت پرداخت خسارت‌های مالی و جانی رخ داده اقدام نماید به تعهدات خود پایبند باشد.
چگونه برای آسانسور استاندارد بگیریم؟
با توجه با قانون کار مصوب شهرداری، همه مالکین و سازندگان پس از اتمام کامل پروژه جهت اخذ پایان کار موظف هستند تائیدیه استاندارد آسانسورها را که توسط اداره کل استاندارد استان و نیز شرکت‌های تابعه صادر می‌شود را به شهرداری منطقه خود ارائه دهند. در مورد اخذ استاندارد، فقط شرکت‌های دارای پروانه طراحی و مونتاژ از طرف سازمان صنعت، معدن و تجارت استان می‌توانند در این مورد اقدام نمایند و این شرایط برای هیچ یک از افراد حقیقی و حقوقی دیگری وجود ندارد.
انواع گواهینامه استاندارد آسانسور
با توجه به تاریخچه آسانسور در کشور ایران میبینیم که استاندارد تاییدیه آسانسور از همان ابتدا اجباری نبوده است و اخذ گواهینامه استاندارد در دهه 70 شمسی تدوین شده است. دو نوع استاندارد آسانسور وجود دارد، هر مدیر و یا مالک ساختمان موظف به اخذ آن می‌باشد. این دو نوع گواهینامه شامل استاندارد اولیه آسانسور و استاندارد ادواری آسانسور است که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته‌ایم.
1) گواهینامه استاندارد اولیه
جهت دریافت گواهینامه استاندارد اولیه آسانسور (ساختمان‌های نوساز)، باید مدارک ذیل جهت پیگیری به شرکت نصب کننده آسانسور تحویل داده شود.
کپی گرفتن از مدارک:
- صفحه اول پروانه ساختمان
- کپی از پشت و رو کارت ملی متقاضی پروانه
- صفحه اول شناسنامه متقاضی پروانه
چنانچه زمان نصب و راه‌اندازی آسانسورهای شما در زمانی بود که هنوز اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور اجبار نبود (مثلا قبل از سال 1383)، به عبارتی آسانسور شما قدیمی باشد و بدون اخد گواهی استاندارد اخذ پایان کار ساختمان ممکن بود، می‌توانید جهت دریافت پروانه ساختمان با مدارک اعلام شده پیگیری‌های لازم را انجام دهید.
1) گواهینامه استاندارد ادواری
در بخش دیگر احتمال دارد که شما گواهینامه اولیه را دارا باشید یعنی در سال‌های گذشته اخذ شده باشد، اما در حال حاضر می‌خواهید به طور ادواری استاندارد آسانسور را دریافت کنید. این مورد مخصوصاً در ساختمان‌های شلوغ و پر رفت و آمد وجود دارد و مسئولیت خیلی سنگینی در قبال حفظ ساکنین از نظر حفظ جانی، مالی و ایمنی بر عهده مدیر یا صاحب ساختمان می‌گذارد که در صورت عقد قرار داد با شرکت‌های معتبر آسانسوری و تحویل مدارک ذکر شده قابل پیگیری و انجام می‌باشد.
مدت زمان دریافت گواهینامه استاندارد
اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور ممکن است زمان‌بر باشد. درواقع چنانچه شما بخواهید شخصاًاین کار را انجام بدهید، احتمال دارد به بازرسی‌های متعدد و مشکلات متعددی از ایمنی آسانسور مواجه بشوید؛ که در نتیجه باعث طولانی شدن زمان اخذ استاندارد آسانسور می‌شود. ولی اگر چک لیست موارد بازرسی استاندارد رعایت شده باشد و یا شما از مشاورین و متخصصین کمک گرفته بگیرید مدت زمان اخذ گواهینامه اولیه بین بازه زمانی ۲۰ تا ۳۵ روز و اخذ گواهی نامه استاندارد ادواری بین بازه زمانی ۱۰ تا ۳۰ روز می‌باشد، توجه داشته باشید که زمان مد نظر جهت گرفتن گواهینامه به مواردی از جمله کارهای ساختمانی‌ای که توسط کارفرماها انجام می‌شود و نیز شرکت بازرسی وابسته است و همچنین امکان کوتاه شدن زمان اخذ گواهینامه استاندارد نیز وجود خواهد داشت.
مراحل اخذ استاندارد آسانسور
جهت دریافت استاندارد اولیه آسانسورها، در ابتدا باید مطمئن بشوین که عملیات نصب و راه‌اندازی آسانسور به پایان رسیده و نیز عملیات ساخت و برق‌کشی ساختمان نیز باید انجام به اتمام رسیده باشد.
کپی‌های صفحه اول پروانه ساختمان و کپی از پشت و روی کارت ملی را به شرکت مربوطه بدهید تا بتوانید گواهی استاندارد آسانسور ( تاییدیه آسانسور ) را بگیرید.
در این زمان شرکتی که قرار است در خصوص موارد استاندارد آسانسور شما ناظر باشد، برای شما ثبت اینترنتی گواهینامه استاندارد آسانسور را انجام و یک کد رهگیری دریافت می‌کند. سپس شما هزینه بازرسی را پرداخت و اصل فیش واریزی را به شرکت مربوطه می‌دهید.
شرکت طرف قرارداد شما، محاسبات، نقشه و فرم مهندس ناظر را به شرکت بازرس ارسال می‌کند. و مدتی زمان می‌برد تا تاریخ نوبت بازرسی اعلام بشود.
زمان بازرسی آسانسور ساختمان شما چنانچه نقصی وجود نداشته باشد، بازرس سلامت آسانسور را تأیید می‌کند. ولی اگر هرگونه نقصی وجود داشته باشد، شرکت طرف قرارداد شما مؤظف است که تمامی نواقص را برطرف کند و سپس مجدداً اقدام به درخواست بازرس آسانسور کند. این روند تا تایید استاندارد آسانسور ادامه می‌یابد.
چنانچه آسانسور شما نو است بهتر است با شرکت، قرداد سرویس و نگهداری آسانسور را ببندید. زیرا در نبود قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور اتکا به تعمیرات موردی آسانسور به نفع شما نیست.
در نهایت کپی برابر اصل شده قرارداد سرویس و نگهداری یکساله و نیز قرارداد بیمه آسانسور به شرکت بازرسی ارسال می‌شود تا مراحل تکمیل شود و در آخرگواهی تائیدیه آسانسور آماده شده و به شما تحویل داده می‌شود.
آیا دریافت استاندارد آسانسور اجباری است؟
همان‌طور که در ابتدا ذکر شد، اخذ استاندارد آسانسور ( تاییدیه آسانسور ) برای دریافت پایان‌کار ساختمان ضروری است. سپس بعد از آنکه گواهینامه استاندارد دریافت شد، قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور با شرکتی معتبر لازم و ضروری است چرا که می‌تواند سرویسکار آسانسوری که مجاز به‌کار است را برای سرویس و تعمیر ماهانه اعزام کند.
تفاوت استاندارد آسانسور با ایمنی آسانسور
توجه داشته باشید که گواهی استاندارد آسانسور ( تاییدیه آسانسور )با ایمن بودن آن یکی نیست. گواهی استاندارد در واقع آن مدرکی است که شما جهت احتیاط برای اثبات تلاش ایمن‌سازی آسانسور در صورت وقوع حوادث به آن نیاز پیدا خواهید کرد. گاهی اوقات ممکن است آسانسور گواهینامه استاندارد داشته باشد، اما واقعاً ایمن نباشد. در این صورت شما مؤظف هستید که در صورت هرگونه احساسی مبنی بر اینکه آسانسور ایمن و مناسب نیست و یا درصورت مشاهده هرگونه خرابی آسانسور، جهت بازرسی ایمنی آسانسور اقدام کنید.
راه‌های استعلام تأییدیه استاندارد آسانسورها
مالکان و کاربران آسانسور برای آگاهی از ایمن بودن و تاییدیه سلامت آسانسور ها از جانب بازرس‌های مربوطه اداره استاندارد، می‌توانند از طریق دو روش که در ادامه آورده شده است نسبت به استعلام تأییدیه استاندارد آسانسور اقدام کنند:
راه اول
کاربران و مالکان با ورود به سامانه الکترونیکی مدیریت بازرسی آسانسور به آدرس isiri.gov.ir، در بخش استعلام تأییدیه وضعیت گواهی استاندارد آسانسور را بررسی کنند که تاییدیه آسانسور اخذ شده است . این تاییدیه آسانسور ابتدا استان مورد نظر را انتخاب می‌کنید، و یا با شناسه ملی آسانسور و یا با مشخصات و شماره پروانه ساختمان محل آسانسور، وارد سامانه می‌شوید و علاوه بر وضعیت استاندارد آسانسور، از اطلاعات دیگری مانند نام، آدرس و شماره تماس شرکت بازرسی، اطلاعات شرکت فروشنده، نوع آسانسور، تاریخ انقضای گواهینامه و تاریخ انقضای تأییدیه آگاهی پیدا کنید.
راه دوم
از سال 1396 به دستور اداره کل استاندارد پلاک شناسه آسانسورها در داخل کابین آسانسورها نصب و وجود آن الزامی می‌باشد. کاربران آسانسور با پیامک شناسه ملی آسانسور به سامانه پیامکی سازمان استاندارد با شماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ می‌توانند اطلاعاتی مانند نام و مشخصات شرکت بازرسی، اطلاعات شرکت فروشنده و تاریخ انقضای تأییدیه بازرسی آسانسور مورد نظر اطلاع پیدا کنند.
توجه داشته باشید که شناسه ملی آسانسور، کدی ۱۰ رقمی است که برای هر آسانسور در نظر گرفته می‌شود. این کد در زمان درخواست برای بازرسی استاندارد آسانسور، توسط سامانه مدیریت بازرسی آسانسور به صورت خودکار برای آسانسور مربوطه صادر می‌گردد و در صورت دریافت تأییدیه ایمنی آسانسور ، برای نصب در آسانسور در اختیار شرکت خدماتی آسانسور یا مالکان قرار می‌گیرد.
شرایط استاندارد آسانسور
مواردی که بازرسان در هنگام بررسی آسانسور جهت صدور گواهینامه استاندارد ( تاییدیه آسانسور) درنظر می گیرند یکی از دغدغه‌هایی است که کارفرمایان با آن مواجه هستند. در این بخش به طور خلاصه مواردی که باید در نظر داشته باشید تا ایمنی آسانسور سریع‌تر تایید شود و گواهی استاندارد آسانسور را دریافت کند اشاره شده است:
- تست کردن سرخوردگی سیم بکسل روی فلکه اصلی
- تست و کنترل سیستم‌های ترمز
- بررسی زاویه سیم بکسل و فلکه
- تست کردن اصطکاک سیم بکسل
- تست شاقول موتورگیربکس
- تست کشش سیم بکسل‌های روی فلکه اصلی گیربکس
- وجود کلید درب طبقات راهنمای نجات اضطراری
- روشنایی موتورخانه
- انجام مناسب بتون‌ریزی سقف و وجود لبه ۵ سانتی‌متری دور حفره‌های عبور سیم بکسل و کابل‌ها
- نصب قلاب سقف و وجود پلاک تناژ قلاب سقف
- نصب دستورالعمل نجات اضطرای در موتورخانه
- علامت گذاری تراز توقف بر روی سیم بکسل‌ها
- امتحان کرن باز شو دریچه اضطراری (که بدون نیاز به کلید از موتورخانه باز شود)
- تست کردن مکش مناسب هواکش موتورخانه
- نصب کردن علامت گردش پولی موتور (جهت گردش چپ و راست)
- نبود لوازم اضافی در موتورخانه
- تست میکروسوئیچ دریچه (چنانچه دریچه اضطراری چاه آسانسور در موتورخانه وجود داشته باشد)
- لغزنده و سر نبودن کف موتورخانه
- پله مناسب برای رفتن روی سقف چاه
- حفاظ مناسب برای گاورنر
- اختلاف سطح کف موتورخانه با روی سقف چاه
- وجود دریچه در کف موتورخانه برای حمل کالا (در موتورخانه‌هایی که یک آسانسور بیشتر دارند).
- نصب بودن نرده دور دریچه کف
- تست کردن و ثبت شماره تجهیزات نصب شده در موتورخانه و متطبق بودن آن‌ها با اطلاعات ارائه شده
- وجود پلاک سازنده گاورنر و مشخصات فنی آن
- تست کردن کلیدهای حرارتی تابلو
- تست کردن پلمب گاورنر
- کنترل کردن حفاظ گاورنر
- الصاق پلاک شماره تابلو کنترل
- الصاق پلاک شماره تابلو برق سه فاز هر آسانسور (به صورتیکه تجهیزات موجود سریعاً قابل شناسایی باشند)
- تست کردن تایم تراول
- تست کردن کنترل فاز
- کنترل سیستم برق اضطراری کابین در تابلو و باطری آن
بازرسی استاندارد در چاه آسانسور
- بازرسی رطوبت و نشتی آب در کف چاه
- بازرسی عملکرد قفل درب‌ها
- وجود چراغ‌های روشنایی در داخل چاه
- اجرای صحیح سکوهای ضربه‌گیر کف چاه
- نصب صحیح تراول کابل
- نصب نردبان برای ورود به کف چاه
- بررسی پلیت‌های زیر ریل‌ها
- بررسی ضدزنگ بودن کلیه آهن آلات آهنکشی داخل چاه
- صاف و یک دست بودن دیوارها
- بررسی کشش مناسب سیم بکسل گاورنر
- وجود جان‌پناه در کف چاه
- بررسی لیمیت‌های حد بالا و پایین
- تست میکروسوئیچ فلکه ته چاه
- کانال کشی برای سیم کشی داخلی
- بررسی فاصله زیر قاب وزنه تعادل با ضربه‌گیر کف چاه
- بررسی فاصله بین کابین و قاب وزنه تعادل نسبت به هم (حداقل ۵ سانتیمتر)
- بررسی فاصله اجزای متحرک با اجزای ثابت آسانسور (حداقل فاصله ۳ سانتیمتر)
- عدم وجود لوله‌ها و کابل برق متفرقه در چاه
- بررسی سربندی صحیح سیم بکسل‌ها و کلمپ‌های کادر وزنه تعادل
- نصب لاستیک‌ها، فنر و یا سیستم ضربه‌گیر هیدرولیکی در کف
- بررسی ریل و کفشک‌های کابین و قاب وزنه (هنگامی که آسانسور در بالاترین و یا در پائین‌ترین طبقه قرار دارد)
- بررسی جوشکاری براکت‌ها
- بررسی جوشکاری آهن کشی چاه
- بررسی گارد محافظ وزنه‌های داخل قاب وزنه تعادل
- بررسی سینی‌های زیر درب
- بررسی حفاظ ایمنی کفشک‌های قاب وزنه و عدم لق بودن آن
طرح طاها چیست؟
از اواخر سال 1383 برای فرهنگ‌سازی و کنترل بازار طرحی با عنوان طرح جامع اجرای هماهنگ استانداردهای اجباری در کشور اجراء شود. این طرح تفکر اجرا، طرح «طاها» نامیده شد. طرح طاها مخفف (طرح اجرای هماهنگ استاندارد) می‌باشد. این طرح در تاریخ ۹ /۶ /۱۳۸۸ تصویب و جایگزین طرح جامع شد.
هدف اصلی طرح طاها
هدف از تصویب این طرح، شناسایی و استاندارد سازی واحدهای تولیدی، افزایش سطح کیفی فرآورده‌ها، اعتمادسازی و توجه مردم به علامت استاندارد ایران به منظور جلوگیری از تولید و عرضه کالای با کیفیت پایین می‌باشد.
به طور کلی اهداف طرح طاها را می‌توان موارد زیر دانست:
- – اجرای استانداردهای اجباری در تمام سطح کشور
- – شناسایی واحدهای تولیدی که مشمول استانداردهای اجباری هستند
- – بررسی کالاهایی که مشمول استانداردهای اجباری هستند
- – افزایش سطح کیفی فرآورده‌های تولیدی
- – جمع آوری کالاهایی که از کیفیت پایینی برخوردار هستند
- – برخورد قانونی با شرکت‌های تولیدی غیرمجاز و واحدهایی که فاقد پروانه استاندارد هستند و نیز جعل کنندگان علامت استاندارد
- – محدود نمودن فضای عرضه کالاهای فاقد علامت استاندارد
- – ارائه دادن خدمات فنی و کارشناسی به شرکت‌های تولیدی که پروانه استاندارد ندارند.
- – ایجاد جلب تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برای تولید و مصرف محصولات با توجه به استانداردها