امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و اقتصاد، استفاده از آسانسور اهمیت بسیاری پیدا کرده است. اندازه و ساختار آسانسور باید به گونه ای باشد که بیشترین میزان ایمنی و راحتی را برای مسافران به همراه داشته باشد.
اما گاها پیش می آید که لرزش و تکان هایی در آسانسور احساس می شود. عوامل مختلفی در ایجاد ارتعاش و لرزش آسانسور دخیل هستند، عواملی که می توانند ناشی از نقص اجزا و قطعات باشند و یا در اثر تغییر در عملکرد سیستم و یا ترکیبی از این دو عامل. در این مقاله قصد داریم به بررسی عوامل لرزش آسانسور و روش های رفع آن بپردازیم.
در ابتدا و قبل از بررسی عوامل، بهتر است که با ساختار آسانسور آشنا شویم.
آسانسور کششی، در یک انتهای طناب سیمی به کابین و از انتهای دیگر به وزنه تعادل متصل می شود تا دستگاه در وضعیت ثابت و متعادلی قرار بگیرد. جاذبه و گرانش کابین و وزنه باعث می شود طناب به شیار قرقره فشار وارد بیاورد. زمانی که موتور شروع به چرخش می کند، اصطکاک میان طناب سیمی و شیار باعث می شود کابین و وزنه به سمت حرکت کنند و آسانسور در امتداد ریل به حرکت در آید.
علت تکان و لرزش آسانسور چیست؟
- عوامل مکانیکی
- نقص ریل کابین آسانسور و یا وزنه تعادل
هنگام نصب ریل، باید به یک سری نکات اهمیت داده شود. اگر ریل های اصلی و کمکی، هنگام نصب و یا در زمان استفاده طولانی مدت، عمودی نباشند، دچار فرسودگی می شوند، سطح ریل ها تغییر شکل پیدا می کند و نتیجه آن ناهمتراز شدن اتصالات و ایجاد شکاف میان دو سطح و لرزش های کابین خواهد بود.
به مرور زمان گرد و خاک روی ریل ها می نشیند و روغن موجود بین ریل ها خود می تواند باعث جرم گرفتگی شود. زمانی که این مواد داخل لنت انباشته شوند، صدا و لرزش در آسانسور ایجاد خواهد شد.
در صورتی که اهمیتی به نگهداری و تعمیر ریل های کابین داده نشود، سطح ریل از شکل طبیعی خارج می شود و به شدت فرسودگی پیدا می کند، در نهایت، شاهد بروز صدا و لرزش هایی در کابین آسانسور خواهیم بود.
شل شدن پایه نصب ریل و یا پیچ های ریل
هر ریل باید حداقل دو پایه نصب داشته باشد و فاصله موجود بین هر دو پایه نباید بیشتر از دو و نیم متر باشد. تعداد پایه ها در انتهای ریل های کوتاه باید متناسب با الزامات طراحی باشد.
پیچ های لنگر مانند پیچ های انبساطی، فقط می توانند در اجزای بتونی دیواره چاه مورد استفاده قرار بگیرند. زمانی که پایه نصب ریل و یا پیچ های ریل شل می شوند، ریل هنگام کار کردن آسانسور، ساییدگی و فشار بالایی را تحمل خواهد کرد. اگر میزان شل شدگی زیاد باشد، می تواند لرزش آسانسور را به همراه داشته باشد.
خطا در فاصله ریل ها
فاصله میان سطح فوقانی دو ریل برای کابین، صفر تا دو میلی متر و برای ریل وزنه صفر تا سه میلی متر است. زمانی که این فاصله در حد استاندارد نباشد، تاب افقی آسانسور حین حرکت شدت می گیرد و لرزش های افقی در آسانسور احساس خواهد شد.
فاصله نامناسب میان کفشک کابین و ترمز
فاصله میان دو طرف ترمز کابین، ناهموار است. زمان کار کردن، ساییدگی ایجاد نمی شود. ساییدگی زمانی ظاهر می گردد که پدهای ترمز فرسوده می شوند و قوس ناجوری پیدا می کنند. ساییدگی با کفشک ترمز در طول حرکت می تواند منجر به لرزش آسانسور شود.
شل شدن کابین و یا پیچ های دیواره کابین
زمانی که آسانسور با سرعت بالایی حرکت می کند، کابین نیروی زیادی را تحمل خواهد کرد. در صورتی که قسمتی از چارچوب و یا دیواره کابین محکم نباشد و سرعت آسانسور نیز زیاد باشد، منجر به ایجاد جابجایی و لرزش هایی در آسانسور خواهد شد.
مشکلات مربوط به تعادل کابین
در برخی موارد، تعادل دینامیک و ایستاتیک کابین به خوبی تنظیم نمی شود. تعادل ایستایی کمک می کند تا ببینید که آیا کابین کج است یا خیر و تعادل دینامیکی به هدایت کفشک در سطح ریل، هنگام حرکت آسانسور کمک می کند.
تفاوت زیاد در این تعادل ها می تواند لرزش و تکان آسانسور را به همراه داشته باشد.
- عوامل الکتریکی
- اگر گشتاور دستگاه کششی بسیار بزرگ باشد، لرزش هایی در آسانسور ایجاد می شود.
- در صورتی که مقاومت مدار اصلی ترمز به خوبی تنظیم نشده باشد، آسانسور می تواند دچار لرزش های غیر عادی شود.
- زمانی که ژتراتور اندازه گیری سرعت معیوب باشد، شاهد بروز تکان هایی در کابین خواهیم بود.
- عوامل مربوط به نصب آسانسور
- نصب نامناسب ریل ها و وزنه تعادل
نصب نامناسب ریل ها عمدتا شامل فاصله عمودی ریل ها و اتصالات ریل ها است. در برخی موارد، نقاط اتصال ریل ها به خوبی سوهان کاری نمی شود، کفشک درگیر می شود و لرزش هایی در آسانسور احساس خواهد شد.
در صورتی که وزنه های تعادل به درستی نصب نشوند، قطعا آسانسور به لرزش می افتد.
مونتاژ بد و نامناسب کابین
مونتاژ نامناسب کابین از جمله نامناسب بودن سطح کف کابین باعث می شود مرکز ثقل کابین به چاه جابجا شود و تعادل کابین برهم می خورد. زمانی که مرکز شیار قرقره و مرکز کابین در یک راستا نباشد، لرزش هایی در کابین احساس خواهد شد.
به منظور بهبود لرزش آسانسور به این دلیل، در ابتدا باید کج شدگی قاب آسانسور تائید شود و کابین در وضعیت آزاد قرار بگیرد. عمودی بودن کابین و تعادل ایستاتیک کابین می تواند تاثیر کفشک بر روی ریل راهنما را رفع کند.
- عوامل مرتبط با قرقره
- ناسازگاری طناب با شیار
یکی از شایع ترین دلایل لرزش آسانسور، تفاوت اندازه طناب و شیار است. اما متاسفانه، شیارهایی که طناب های جدید در آن کار می کنند، قبل از نصب و راه اندازی بررسی نمی شوند. در صورتی که اندازه طناب متناسب با سایز شیارها نباشد، هنگام چرخش موتور، فشار زیادی به شیارها وارد می شود که نه تنها منجر به پوسیدگی طناب خواهد شد، بلکه تغییراتی در شیارها نیز ایجاد می گردد.
در نتیجه، علاوه بر شنیده شدن صدا، از طول عمر طناب و قرقره کاسته می شود و در نهایت، لرزش هایی در آسانسور احساس خواهد شد.
جهت رفع این مشکل، از یک شیار سنج به منظور سنجش و اندازه گیری شیارها استفاده می شود. با توجه به اندازه و قطر طناب، ممکن است نیاز به تغییر و یا تعویض چرخ قرقره باشد.
ناهمسانی عمق شیار
یکی دیگر از دلایل لرزش آسانسور می تواند مربوط به متفاوت بودن عمق شیار باشد. زمانی که شیار فرسوده می شود، طناب در آن شیار خاص و در یک شعاع کوچک تر به حرکت در می آید. به طور طبیعی، هر چه شعاع شیارکوچک تر باشد، میزان فرسودگی بیشتر است. چرا که طناب نزدیک به مرکز چرخ دنده دچار پوسیدگی می شود.
جهت رفع لرزش آسانسور چه باید کرد؟
زمانی که صحبت از لرزش آسانسور می شود، نمی توانیم منکر اهمیت نگهداری و تعمیر قرقره و طناب ها شویم و نکته مهم این است که انجام آن نباید به تاخیر بیفتد. بررسی قرقره و اطمینان یافتن از تناسب اندازه طناب و شیارها قبل از نصب، از جمله مواردی است که می تواند از بروز لرزش و تکان های آسانسور بعد ار نصب کابین پیشگیری کند.
هنگام نصب آسانسور باید به تمامی پارامترها از جمله فضای قرارگیری آسانسور، ظرفیت آسانسور و ایمنی اهمیت داده شود. طبیعی است که اگر آسانسور با ابعاد کوچک در یک فضای بزرگ نصب شود، لرزش هایی در آسانسور احساس خواهد شد.
مقاومت قسمت های مختلف آسانسور از جمله دیواره، سقف و کف کابین، ریل ها، کفشک های کابین و ترمز باید همواره بررسی شوند.
قطعات مکانیکی و الکتریکی، حتی عایق های لرزه گیر باید به درستی و طبق اصول نصب شوند.
عایق های لرزه گیر
بسیاری از شرکت ها استفاده از عایق لرزه گیر را انتخاب می کند که در واقع، نقش بسیار مهمی را در کاهش لرزش و تکان های آسانسور به همراه دارد. این عایق عمدتا دارای سه نوع پدهای لاستیکی، فنر و یا پدهای لاستیکی در قسمت پایین کابین و عایق سیمی در قسمت فوقانی کابین می باشد.
پدهای لاستیکی عملکرد و کیفیت متفاوتی دارند به گونه ای مستقیما جلوی لرزش آسانسور را می گیرند.
کیفیت عایقی که زیر کابین نصب می شود، به طور مستقیم با روان بودن عملکرد آسانسور در ارتباط است. اگر ضریب کشسانی زیاد باشد و آسانسور حرکت روان نداشته باشد، عایق عمل نمی کند. در مقابل، لرزش ها و تکان هایی ایجاد می شود که مسافران آن را احساس خواهند کرد، حتی ممکن است صداهایی از کابین نیز شنیده شود.
عایق سیمی نیز مشابه عایقی است که زیر آسانسور قرار می گیرد. این عایق با توجه به تعداد و ارتفاع طبقات و با یک ضریب کشسانی قابل قبول انتخاب می شود.
در پایان این که،
آسانسورها به منظور تسهیل کارهای روزانه و تضمین ایمنی و راحتی کاربران طراحی و تعبیه شده اند. به همین خاطر، طراحی و نصب این دستگاه باید با کمترین میزان خطا و اشتباه انجام شود. بیشتر ایرادات و مشکلات آسانسور به مراحل نصب مربوط می شود. از این رو، توصیه می شود کار نصب آسانسور به متخصصین مربوطه سپرده شود و قبل از نصب، تمام اصول و استانداردهای مورد نیاز در نظر گرفته شود.
تکان و لرزش آسانسور، از جمله مشکلاتی است که می تواند در برخی موارد احساس شود. این مشکل می تواند ناشی از نقص مکانیکی، الکتریکی و یا ترکیبی از هر دو عامل باشد. هنگام نصب آسانسور باید به پارامترهایی مانند اندازه ریل ها، کیفیت کابین، کیفیت ترمز، کفشک های کابین و غیره اهمیت داده شود تا از بروز مشکلات این چنینی پیشگیری به عمل آید.
منبع:
www.wwwrope.com/pdf/EL_TB_11.pdf
https://www.hoanisolator.com/overview-of-the-vibration-isolation-of-the-elevator.html