با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به مسکن بسیار افزایش یافته است. بنابراین برای دربرگرفتن تعداد بیشتری از افراد ساختمان‌ها را چند طبقه می‌سازند که این امر مستلزم ایمنی بیشتر (آهن کشی آسانسور) ساختمان‌ها می‌شود. پله‌ها به تنهایی نمی‌‌توانند نیاز مردم به تردد به طبقات بالاتر را پاسخ بدهند، بنابراین به وسیله‌ای نیاز شد که با آن بتوان در طبقات مختلف رفت و آمد کرد و این وسیله چیزی نبود جز آسانسور. نصب آسانسور نیازمند تخصص، مهارت، دقت و ایمنی بسیار است چرا که اگر این وسیله به درستی نصب نشود خطرات جبران ناپذیری برای مردم به وقوع می‌پیوندد. از این رو متخصصان جهت افزایش استحکام و ایمنی آسانسورها عملیاتی با نام آهن‌کشی آسانسور را اجرا می‌کنند. در این مقاله به بررسی عملیات آهن‌کشی آسانسور و قیمت آهن کشی آسانسور می‌پردازیم.
آهن کشی آسانسور چیست
آهن‌کشی آسانسور، در واقع یکی از عملیات حساس در ساختمان می‌باشد که جهت راه انداختن آسانسور صورت می‌گیرد. نحوه شاسی‌کشی یا همان آهن‌کشی از نظر شاقول بودن، محل ورود بارهای سازه و نیز میزان مصالح مورد نیاز یا همان آهنآلات، دارای نکات مهمی است که توجه به آن‌ها بسیار اهمیت دارد. آهن‌کشی آسانسورها توسط ابزارهای مهندسی و نرم‌افزارهای تخصصی صورت می‌گیرد.
مواد و فلزات استفاده شده در آهن کشی آسانسور
اجرا و راه‌اندازی استاندارد آسانسورها نیازمند یک نقشه دقیقی است که سمت طراح تنظیم و آماده می‌شود. اندازه و نوع آهنآلات مورد نیاز با توجه به نقشه طراح قابل استخراج است. از ضد زنگ مات پس از نصب آهنآلات در ساختمان استفاده می‌شود. ستون‌ها و پلیت‌ها در زیر درب و سردرب طبقات نصب می‌شوند. محل پشت بند ستون‌ها و ریل‌ها، برای کلاف‌ها و ستون‌ها از فلز آهن استفاده می‌شود.
معمولاً در مواردی با تعداد توقف پایین ( که کمتر از 15 توقف است) برای ستون‌ها از نبشی و برای کلاف‌ها از ناودانی استفاده می‌شود. ابزارهای مورد استفاده برای آهن‌کشی آسانسورها بیشتر شامل تیرآهن، ناودانی و نبشی است.
مراحل آهن کشی آسانسور
آهن کشی باید طبق اصول و استاندارد انجام شود. به طور کلی مراحل آهن کشی آسانسورها شامل موارد زیر است که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:
نقشه آهن‌کشی، شاقول‌ریزی آسانسور، معین کردن محل قرارگیری صفحه پلیت‌ها، تعیین خط مبنای آهن کشی (خط تراز)، کلاف بندی
نقشه آهن کشی آسانسور
همان‌طور که گفته شد نقشه آهن‌کشی توسط مهندسین طراح و با نرم‌افزارهای تخصصی طراحی و آماده می‌شوند که جهت اجرای کار اهمیت زیادی دارد. با استفاده از این نقشه می‌توان پایان کار را حدس زد و از آن‌جایی که در این تقشه همه جزییات و نحوه اجرای کار ذکر شده است چنانچه خطایی در آن باشد مهندسین طراح سریعاً اقدام به اصلاح آن می‌کنند.
شاقول ریزی آسانسور
شاقول‌ریزی درواقع برای پیدا کردن خطای همسانی تیرهای چاه انجام می‌شود. چنانچه در چاه آسانسور، ناشاقولی داشته باشد و پودرها و تیرها عقب و جلو قرار گرفته باشند، ملاک را داخلی‌ترین پودر قرار خواهیم داد. برای شاقول‌ریزی، یک نفر در پشت بام و چاه آسانسور رفته و نخ ریسمان را آویزان می‌کند و در هر گوشه، هر دو دیوار را شاقول‌ریزی می‌نماید. نفر دیگر داخل‌ترین دیوار را در نظر گرفته و میزان اختلاف آن با معادلش در پشت بام را اندازه‌گیری می‌کند. این عملیات برای هر چهارگوش انجام می‌شود تا بتوان میزان خطای چاه را به دست آورد.
معین کردن محل قرارگیری صفحه پلیت
از این صفحه پلیت‌ها در چهار گوشه چاه آسانسور به شکل افقی استفاده می‌شود. این کار برای مهار بهتر نیروهای وارده انجام می‌شود. برای کارگذاری این صفحه پلیت‌ها، بر روی آن سیمان می‌ریزند و قبل از انجام آهن‌کشی روی پلیت‌ها را تمیز می‌کنند. از این صفحه پلیت‌ها در آسانسورهایی در ساختمان با اسکلت بتنی استفاده می‌شود زیرا اتصالات فلزی در ساختمان با اسکلت فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تعیین خط مبنای آهن کشی (خط تراز)
به خط تراز، خط مبنا نیز گفته می‌شود. درواقع خطر تراز خطی است که شاسی‌کشی آسانسور از سمت ورودی آن با آن موازی می‌باشد. این خط ممکن است یک دیوار در سمت جلوی چاه و یا لبه پشت بام باشد. در این مرحله، بر روی چهار سمت چاه در پشت بام، چهار آرماتور صاف یا ناودانی 6 را روی یکدیگر می‌گذاریم. توجه داشته باشید که دو طرف آرماتور سمت درب ورودی نسبت به خط مبنا اندازه گرفته شده باید موازی باشد. آرماتورها باید بر هم عمود شوند و جهت جلوگیری از حرکت آن‌ها، باید با گچ و یا جوش تثبیت شوند. از جمله راه‌های عمود کردن می‌توان از قانون 60-80 استفاده کرد.
کلاف‌بندی
با توجه به اندازه‌های به دست آمده از چاه، به برش آهن آلات کلاف می‌پردازیم. در آسانسورهای وزنه پشت هر کلاف، یک ناودانی در پشت چاه با ابعاد عرض چاه و دو مورد برای طرفین با ابعاد عمق چاه در نظر گرفته می‌شود. توجه داشته باشید که در ورودی آسانسور از کلاف استفاده نمی‌شود.
تعداد کلاف‌ها
- یک کلاف با فاصله 30 سانتی متر از کف چاه
- بقیه کلاف‌ها با فاصله حداقل 120 تا حداکثر 250 سانتی‌متر از یکدیگر
- یک کلاف با فاصله 30 سانتی‌متر زیر کلاف دال
آسانسورهایی که عرض ورودی آن‌ها از عمقشان بزرگ‌تر هستند، وزنه کناری لحاظ می‌شود که برای این فضا، ناودانی مورد استفاده به شکل یو ایجاد می‌شود. اندازه داخلی به داخل فرم مذکور بسته به اندازه دهنه ریل متفاوت است. برای دهنه ریل وزنه 84 ابعاد مفید داخل به داخل باید حداقل 100*23 سانتی‌متر باشد.
کلاف دال
کلاف دال بایستی ناودانی یا تیرآهن 18 یا 20 باشد. (نباید از حداقل 16 کمتر باشد). این کلاف باید دور تا دور چاه چرخاند (در هر چهار سمت). چنانچه آهن کلاف از نوع ناودانی باشد، قسمت فرو رفته آن باید به سمت درون چاه قرار بگیرد. جهت محکم کردن این کلاف به غیر از جوش دادن باید از نبشی‌های زیر سری نیز بهره گرفت. دقت کنید که کلاف‌ها باید به صورت تراز اجرا شوند.
نحوه محاسبه سایز و آهن آلات مورد نیاز
در ابتدا ارتفاع کل سازه را باید در نظر بگیرید. سپس ارتفاع طبقات محاسبه می‌شود تا میزان آهنآلات مورد نیاز آهن‌کشی آسانسور به دست بیاید. فاصله‌ی بین کف چاه آسانسورها تا اولین توقف و فاصله میان فضای بالاسری تا فضای آخرین توقف یعنی سقف آسانسور نیز در محاسبه میزان آهنآلات موردنیاز مؤثر است. پس از محاسبه ارتفاع آن چهار برابر می‌شود چراکه برای آهن‌کشی به چهار ستون با این ارتفاع نیاز داریم.
جوشکاری در آهن کشی آسانسور
نحوه اجرای جوشکاری در آهن‌کشی به صورت سربالا انجام می‌شود. جوشکاری سربالا یکی از سخت‌ترین روش‌های جوشکاری می‌باشد که توسط جوشکاران حرفه‌ای قابل انجام است. این جوشکاری تأمین کننده ایمنی و استحکام آسانسور می‌باشد بنابراین بسیار مهم است که طبق استاندارد و اصولی انجام شود.
تعیین نقاط اتصال و محل جوشکاری
- تعیین محل جوشکاری اتصالات نیاز به دقت زیادی دارد که تعیین این عمل توسط متخصصین انجام می‌شود.
- جهت اتصال دو نبشی درطول، لبه‌های آن‌ها را نباید بهم جوش زد، باید از ورق فولادی استفاده شود.
- با انجام جوشکاری می‌توان اطمینان داشت که نبشی‌ها بر اثر حرکت مداوم آسانسور از هم جدا نمی‌شوند.
آهن کشی آسانسور در ساختمان‌های اسکلت فلزی
در ساختمان‌های اسکلت فلزی، اگر یکی از ستون‌های خود ساختمان در گوشه چاه آسانسور قرار داشت، می‌توان به عنوان یکی از ستون‌هایی که برای آسانسور مورد نیاز است، مورد استفاده قرار داد. همچنین می‌توان از حلقه کلاف‌بندی طبقه‌ها در نقش یکی از کلاف‌های مورد نیاز برای سازه آسانسور استفاده کرد. معمولاً پل گرفتن در ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی، برای شاسی‌کشی ساده‌تر است.
آهن‌کشی آسانسور در ساختمان‌های اسکلت بتنی
محل قرارگیری پلیت‌ها در اجرای آهن‌کشی آسانسور در ساختمان‌های اسکلت بتنی بسیار مهم است. کارفرما هنگام بتن‌ریزی سقف‌ها، باید محل قرارگیری پلیت‌ها را که جهت اتصال ستون‌ها به طبقه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرندرا فراهم کند. پلیت‌ها بهتر است به جای حالت سپری، بر روی سقف و در چهار کنج چاه آسانسور اجرا شوند، با این شکل، بار حاصل از ستون به خوبی تحمل می‌شود.
در چاه‌هایی که دارای دیوار برشی هستند، به جای شاسی‌کشی می‌شود پلیت‌هایی را در نقطه اتصال براکت‌های مربوط به ریل با فاصله بلت نمود و بعدا براکت‌ها به آن ها جوش داده خواهند شد.
نکات مهم در زمان آهن‌کشی آسانسورها
آهن کشی باید به‌صورتی انجام شود که در پایان کار و نازک‌کاری درب آسانسور نسبت به لابی یا پاگرد به صورت شاقول بوده و از هرجهت گونیا باشد تا ظاهری زیبا به لابی یا پاگرد ساختمان بدهد.
- جهت به حرکت در آوردن آسانسور، ستون‌ها را به‌شکل عمودی و کلاف‌هایی برای اتصال ستون‌ها در جای آسانسور استفاده می‌شود.
- کابین آسانسور باید به راحتی بتواند از ستون‌ها بالا و پایین بیاید و ستون‌ها باید بتوانند همه‌ی بار وارده از سمت کابین را تحمل کنند و نیز وزنه را ثابت نگهدارند.
- هرچقدر کیفیت آهن‌کشی آسانسور بالاتر باشد ایمنی آسانسور بیشتر و لرزش‌های آسانسور کاهش می‌یابد.
- برای اینکه کابین آسانسورها بتواند به صورت عمودی حرکت کند نیاز به دو و یا چند ریل راهنما دارد که جهت ثابت نگهداشتن این ریل‌ها عملیات آهن‌کشی انجام می‌شود.
- باید محل سوراخ‌های سکوی موتورخانه در زمان آهن‌کشی مشخص شوند.
- نحوه قرارگیری تجهیزات آسانسور، نحوه بتن‌ریزی کف چاهک و نیز محل قرار گرفتن بافرها باید مشخص شود.
- مشخص کردن نحوه پلیتگذاری برای چاهک‌های بتنی در زمان آهن‌کشی آسانسورها
- همان‌طور که گفته شد در زمان آهن‌کشی باید نقشه‌های کنترل فرمان و نیز نحوه سیم‌کشی چاهک و موتورخانه تهیه شود.
- نیروهای وارده به سازه اصلی چاه باید محاسبه شود.
علت آهن کشی آسانسور
درواقع هدف اصلی از آهن‌کشی آسانسورهای ساختمان، تثبیت ریل های کابین آسانسور است به صورتی که هیچ‌گونه تکان یا لرزشی در کابین وجود نداشته باشد. این چهارچوب نگهدارنده، امنیت و ایمنی آسانسورها را تضمین می‌کند. دقت داشته باشید که بدون وجود شاسی آسانسور، امکان حمل و انتقال بار وجود ندارد. ریل راهنمای آسانسور جهت حرکت عمودی کابین بسیار مهم هستند، از این جهت برای ثابت نگه داشتن ریل‌ها نیاز به سازه و آهن‌کشی است. این آهن‌کشی آسانسورها بار و نیروهای استاتیکی و دینامیکی وارده از سمت کابین را تحمل می‌کند.
درواقع آهن‌کشی حکم قاب نگهدارنده را برای کابین‌ها دارد پس چنانچه آهن‌کشی انجام نشود آسانسور نه تنها ایمنی ندارد بلکه قادر به حمل هیچ باری نمی‌باشد.
قیمت آهن کشی آسانسور
به دلیل اینکه آسانسور یک وسیله ی حمل و نقل مهم در ساختمان تلقی می شود از اجزای با کیفیت باید در آن استفاده کرد. آهن کشی آسانسور اولین قدم در نصب آسانسور است . قیمت آهن کشی آسانسور به معیار های زیادی مرتبط است . این معیار ها عبارت اند از :
- تعداد ایستگاه آسانسور
- وزن آهن به کار گرفته شده
تعداد ایستگاه آسانسور قیمت آهن کشی آسانسور را افزایش می دهد زیرا هر چه تعداد ایستگاه آسانسور بیشتر باشد مقدار آهن مصرف شده نیز بیشتر می شود . در صورت دیگر ، اگر آهن به کار رفته دارای کیفیت مطلوب باشد وزن آن بیشتر می شود و نصاب باید دقت بیشتری در جریان کار داشته باشد . به همین سبب قیمت آهن کشی آسانسور در این دو مورد تاثیر زیادی روی قیمت می گذارد .