برای اینکه بدانید آسانسور دو سرعته چیست باید با آسانسور تک سرعته نیز شناخت داشته باشید. اگر به طور خلاصه بخواهیم این دو آسانسور را تعریف کنیم؛ به آسانسوری که با یک سرعت شروع به حرکت می کند و سپس با افزایش سرعت به طبقه مورد نظر می رسد و سپس توقف می کند. آسانسور دو سرعته یا AC2 گفته می شود و به آسانسوری که با سرعت نرم و آرام شروع به حرکت می کند و در طبقه مورد نظر توقف می کند آسانسور تک سرعته یا 3VF گفته می شود. با ما همراه باشید که در ادامه به توضیحات بیشتری در این باره بپردازیم.
آسانسورهای دو سرعته
آسانسورهایی که شروع حرکت و توقف آنها کاملا واضح و همراه با شوک است را آسانسورهای دوسرعته می نامند. زیرا در این نوع آسانسورها تغییرات سرعت آسانسور به صورت ناگهانی است و کابین در هنگام استارت در کسری از ثانیه از حرکت به حداکثر سرعت که معمولا یک متر بر ثانیه است می رسد و هنگامی که کابین به طبقه مورد نظر نزدیک می شود، موتور آسانسور از دور تند (یک متر بر ثانیه) به دور کند (کمتر از نیم متر بر ثانیه) تغییر پیدا کرده و سرانجام کابین توقف می کند. از آسانسورهای دو سرعته در چندین سال گذشته بیشتر استفاده می شد.
موتور آسانسور AC2 (دوسرعته) مجهز به دو سرعت است که شامل استارت دور تند و توقف دور کند است. تابلو فرمان آسانسور دو سرعته نیز طوری طراحی شده که موتور دو سرعته این آسانسورها را کنترل کند. تابلو فرمان آسانسور دو سرعته بدون استفاده از درایو کنترل سرعت و توسط 4 کنتاکتور جهت سرعت تند،کند، جهت بالا و پایین موتور آسانسور را مدیریت می کند.
معایب آسانسور دو سرعته
- مصرف انرژی و جریان برق بسیار بالا
- استهلاک بالای قطعات
- کیفیت پایین حرکتی
- سرویس و نگهداری سخت تر
- همسطح سازی غیر دقیق
- خرابی های بالا
- هزینه های بالا
- محدودیت در انتخاب سرعت و ظرفیت آسانسور در پیاده سازی سیستم با روش دو سرعته
- تغییرات ناگهانی سرعت از دور تند به دور کند.
- شوک حرکتی در هنگام شروع حرکت و ایست کابین
- کاهش عمر قطعات به دلیل شوک حرکتی
- انتقال شوک و ضربه های موتور به ساختمان
- سر و صدای بالا ناشی از تغییرات سرعت موتور و کنتاکتورهای تابلو فرمان
هزینه نصب آسانسور دو سرعته و قطعات این نوع آسانسورها به نسبت آسانسورهای تک سرعته کمتر است. اما در مدت زمان طولانی با توجه به موارد گفته شده هزینه آسانسورهای دو سرعته بسیار بیشتر از هزینه آسانسورهای تک سرعته خواهد بود.
مزایای آسانسور دو سرعته
- قیمت ارزان به نسبت آسانسورهای تک سرعته
- تعمیرات آسانسور دو سرعته با هزینه کم، آسان و قابل دسترس است.
تفاوت آسانسور دو سرعته آسانسور تک سرعته
آسانسورهای دو سرعته و تک سرعته جزء آسانسورهای کششی هستند. یکی از تفاوت های بسیار بارز آسانسورهای دو سرعته و تک سرعته، در سرعت حرکت و میزان مصرف انرژی آنها است.
آسانسورهای کششی بر اثر نیروی اصطکاک بین سیم بکسل ها و شیار فلکه هرزگرد، توسط نیروی محرکه موتور کابین آسانسور کششی شروع به حرکت می کنند. یکی از دلایل محبوبیت آسانسورهای کششی مقرون به صرفه بودن آنها و قابل دسترس بودن تمامی قطعات آن است.
عملکرد آسانسور کششی مطابق با نیروی موتور آسانسور و گیربکس است و توان مربوطه از طریق فلکه گیربکس در جهت عمودی و از طریق سیم بکسل ها به کابین انتقال پیدا می کند و به همین ترتیب امکان حرکت عمودی کابین آسانسور فراهم می شود.
هزینه نصب آسانسور دو سرعته و قطعات این نوع آسانسورها به نسبت آسانسورهای تک سرعته کمتر است، اما در مدت زمان طولانی با توجه به موارد گفته شده هزینه آسانسورهای دو سرعته بسیار بیشتر از هزینه آسانسورهای تک سرعته خواهد بود.
عملکرد آسانسور تک سرعته
آسانسورهای تک سرعته در هنگام شروع حرکت و در حین حرکت بسیار آرام و روان هستند. به گونه ای که هیچ گونه تکان و لرزشی به کابین وارد نمی شود و به این ترتیب به مسافران آسانسور در حین حرکت و توقف کابین آسانسور هیچ گونه شوکی وارد نمی شود و این امر به دلیل وجود درایوی است که در تابلو فرمان آسانسورهای تک سرعته وجود دارد. الکتروموتور آسانسورهای تک سرعته، مجهز به یک سیم پیچ 1400 دور در دقیقه است.
به دلیل اینکه درایور آسانسورهای تک سرعته براساس اطلاعاتی که به آن داده شده است دور موتور را افزایش می دهد، به صورت تدریجی سرعت موتور از 1 دور بر دقیقه به 1400 دور بر دقیقه افزایش پیدا می کند و در هنگام توقف، دور موتور از 1400 دور به صفر می رسد. مسافران آسانسورهای تک سرعته به هیج عنوان در هنگام توقف و حرکت کابین شوکی را احساس نمی کنند زیرا حرکت آن تدریجی بوده و براساس نمودار تعریف شده است.
یکی از ویژگی های مهم موتور آسانسورهای تک سرعته نسبت به موتور آسانسورهای دو سرعته، حرکت یکنواخت و آرام و همچنین کاهش مصرف برق است.
عملکرد آسانسور دو سرعته
همان طور که از نام این نوع موتورها پیداست، این نوع آسانسورها دارای دو سرعت برای حرکت و دو سیم پیچ هستند. آسانسور دو سرعته با سرعت بالا شروع به حرکت می کند و زمانی که تابلو فرمان، دستور حرکت را به موتور منتقل می کند برق وارد سیم پیچ 1400 دور می شود و سپس موتور آسانسور دو سرعته با سرعت 1400 دور بر دقیقه حرکت می کند. به همین دلیل مسافرین کابین آسانسور دو سرعته در هنگام حرکت احساس شوک می کنند.
با اضافه شدن مسافرین، کابین آسانسور وزن بیشتری را متحمل می شود و در لحظه شروع به حرکت مصرف برق موتور آسانسور بیشتر می شود. در آسانسورهای دو سرعته باید سرعت قبل از رسیدن به طبقه مورد نظر کم شود. زیرا آسانسوری که با سرعت 1400 دور بر دقیقه بایستد هرگز نمی تواند کابین را در طبقه مورد نظر نگه دارد. چنانچه سرعت حرکت کابین در هنگام ایست کاهش پیدا نکند و یا با همان سرعت ایست کند، مانند خوردویی است که با سرعت بالا ناگهان ترمز می کند و شوک زیادی به مسافرین وارد می شود.
تفاوت تابلو فرمان یک سرعته (داریو دار) 3vf با دو سرعته AC2
در تابلو فرمان های دو سرعته به دلیل استارت و استپ های ناگهانی موتور، باعث ایجاد لرزش و تکانه های شدید کابین آسانسور می شود؛ این موضوع علاوه بر اینکه به مسافرین شوک وارد می کند، با ضربه های ناگهانی که به موتور آسانسور وارد می شود، باعث کاهش طول عمر موتور می شود.
در حالی که در تابلوهای دایودار با استارت نرم موتور توسط درایور، کابین در هنگام شروع حرکت هیچ گونه تکانه و لرزشی نخواهد داشت و سرعت آن به تدریج افزایش خواهد یافت؛ بنابراین موتور در شرایط ایده آل عمل می کند و طول عمر آن افزایش پیدا خواهد کرد.
به دلیل جریان بالا در هنگام راه اندازی موتور، در سیستم های دو سرعته با توجه به اینکه سیستمی برای محدود کردن این جریان تعبیه نشده است، در هنگام استارت برای حرکت، موتور جریان بالایی از شبکه را می کشد که این موضوع مشکلاتی را به دنبال دارد که عبارتند از: جریان بالای راه اندازی که از سیم پیچ موتور عبور می کند، باعث بالا رفتن دمای سیم پیچ و همچنین به تدریج باعث کاهش عمر موتور آسانسور می شود. همچنین به دلیل اینکه آسانسور دائما در حال توقف و حرکت است، این جریان در هنگام استارت حرکت باعث افزایش مصرف برق آسانسور می شود.
در حالیکه در مقابل درایوها با تنظیم ولتاژ و فرکانس، جریان راه اندازی را محدود می کند و از تاثیرات منفی ناشی از جریان راه اندازه بالا جلوگیری می کند.
تفاوت این دو در سطح تراز
تفاوت دیگر این دو نوع تابلو فرمان آسانسور، در سطح تراز کف کابین است. در تابلو فرمان دو سرعته، به دلیل اینکه سیستمی به منظور تشخیص میزان بار وارده به موور و تشخیص موقعیت آن تعبیه نشده است. سطح کف کابین آسانسور با افزایش تعداد نفرات کابین تغییر پیدا می کند، اما در تابلوهای درایودار، درایو با بازخوردی که از موتور می گیرد، سطح ایده آل جهت توقف آسانسور را معین می کند و در همه شرایط کف کابین هم سطح طبقات خواهد بود.
در آسانسورهای دو سرعته به دلیل باز و بسته شدن کنتاکت های کنتاکتور و تغییر سرعت موتور، سر و صدای بسیار زیادی ایجاد می شود. در حالی که در سیستم های درایودار، تغییر دور به صورت پله ای نیست و در نتیجه صداهای اضافی به حداقل خواهند رسید.
نوع موتور استفاده شده در هر یک از این تابلوفرمان ها متفاوت از یکدیگر است. در تابلو فرمان دو سرعته برای ایجاد دو سرعت مختلف نیاز به موتور با دو سیم پیچ است. در حالی که تابلوهای درایودار دارای یک سیم پیچی و یک سرعت نامی هستند. این موتورها اصولا دارای شفت انکودر به منظور تشخیص موقعیت آسانسور هستند.