تمامی وسایل مکانیکی اعم از آسانسور ممکن است دچار حادثه شوند و جان انسان را تهدید کنند. اکثر این حوادث به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و یا عدم توجه به موارد مربوط به سرویس و نگهداری آسانسور است. البته همواره بیشتر آسیب به نصابان و تعمیرکاران آسانسور وارد می شود. به همین دلیل موارد امنیتی بسیاری در هنگام طراحی و راه اندازی آسانسور برای جلوگیری از آسیب رسانی به تعمیرکاران آسانسور در نظر گرفته شده است. جان پناه آسانسور یکی از مهم ترین بخش های تامین ایمنی آسانسور است که در این مقاله قصد داریم به صورت مفصل درباره این موضوع صحبت کنیم.
چاهک آسانسور (Pit) چیست؟
قبل از اینکه به توضیح جان پناه چیست و چه کاربردی دارد بپردازیم، بهتر است چاهک یا چاله آسانسور (Pit) را بشناسیم. چاهک آسانسور در واقع همان محفظه عمودی است که آسانسور و متعلقاتش، درون آن قرار دارند. در چاهک آسانسور به غیر از آسانسور و تجهیزات مرتبط با آن نباید هیچ گونه وسیله اضافه دیگری وجود داشته باشد. یعنی درون این فضای عمودی که از کف ساختمان تا پشت بام امتداد یافته است، هیچ تجهیزاتی مانند شیر آب، گاز، سیم کشی های برق و … نباید وجود داشته باشد. این فضا برای جایگذاری پایه ریل های آسانسور، پیستون و … تعبیه شده است و اصلی ترین نیاز برای ساخت جان پناه است.
در اکثر موارد یک نردبان کوچک برای دسترسی به پایین چاهک، یک چراغ برای روشنایی و همچنین یک گودال مخزن برای پمپاژ پایین چاله آسانسور مورد نیاز می باشد.
تعریف جان پناه آسانسور
به حد فاصل بین پایین ترین حد ایست کابین تا انتهای چاه آسانسور و حد فاصل بین بالاترین حد ایست کابین تا ابتدای چاه آسانسور، جان پناه آسانسور گفته می شود.
در کلیه آسانسورهای استاندارد، در قسمت تحتانی و فوقانی چاه، جان پناه آسانسور قرار دارد. تا تعمیرکار آسانسور در هنگام سقوط آسانسور و یا بالا رفتن بیش از حد آسانسور در آنجا پناه بگیرد و از خطرات احتمالی در امان باشد.
در جان پناه پایین آسانسور ابزارهای دیگری مانند بافر و ضربه گیر نیز نصب می شود که در ادامه درباره آنها صحبت خواهیم کرد.
بافر چیست؟
بافر نوعی ضربه گیر است که از جنس پلاستیکی، فنری یا هیدرولیکی است و در هنگام سقوط آسانسور، کابین آسانسور با بافر برخورد می کند . انرژی ناشی از برخورد با جمع شدن در خود ذخیره می کند. این بافر باعث نجات جان تعمیرکان و نصابان آسانسور در هنگام سقوط کابین آسانسور می شود.
بافر علاوه بر اینکه جان نصابان و تعمیرکاران آسانسور را در هنگام سقوط کابین نجات می دهد. بلکه آسیب های ناشی از سقوط را برای مسافرین آسانسور نیز کاهش می دهد.
در سال 1945 میلادی، بر اثر برخورد یک هواپیما با ساختمان امپایر استیت و انفجار ایجاد شده باعث پاره شدن کابل های آسانسور و سقوط آن شد. اما تنها مسافر آسانسور که یک خانم بود از سقوط آسانسور از 75 طبقه جان سالم به در برد و تنها دلیل زنده ماندن این خانم وجود ضربه گیرها در کف آسانسور بود.
سرویسکار آسانسور در هنگام تعمیر آسانسور ساختمان های قدیمی که مجهز به جان پناه نیستند، بهتر است از سکوهای فلزی متحرک استفاده کند.
ابعاد جان پناه آسانسور و چگونگی ساخت جان پناه آسانسور
ابتدا باید ابعاد مورد نیاز برای جانپناه آسانسور اندازه گیری شود و سپس اقدام به ساخت آن کرد. طبق استانداردهای کیفی آسانسور، قبل از اینکه عملیات بتون ریزی چاله انجام شود، اولین ایست آسانسور نباید کمتر از 190 سانتی متر باشد. همچنین پس از بتون ریزی نیز این ارتفاع نباید کمتر از 150 سانتی متر باشد.
پس از بتون ریزی چاله و تعیین ارتفاع استاندارد، دیوار کشی چاله آسانسور انجام می شود. دیوار کشی چاهک باید در هر سه طرف این گودال که شامل سمت راست، سمت چپ رو به رو است، با سیمان، گچ یا ورقه های فلزی انجام شود.
در مرحله نهایی، قبل از نصب آسانسور طبق اصولی که در مرکز فروش قطعات آسانسور به شما گفته می شود. یک سری نکات دیگر را نیز باید رعایت کنید تا آسانسور ساختمان شما هیچ گونه مشکلی نداشته باشد. این قوانین توسط بازرسین استاندارد آسانسور و با توجه به مقررات ایمنی آسانسور جمع آوری شده اند که شامل:
- فضای مکعبی چاله و اندازه جان پناه آسانسور باید به نحوی باشد که قابلیت قرار گیری یک مکعب مستطیل به ابعاد 5/0 × 6/0 × 1 بر روی یکی از وجوه آن وجود داشته باشد.
- فاصله آزاد بین درب های کشویی عمودی آسانسور که باز و بسته می شود با فضای خالی چاله باید 1/0 متر باشد.
- حد فاصل بین کف کابین آسانسور و پایین تر قسمت چاله آسانسور، نباید کمتر از 5/0 متر باشد.
نتیجه
بشر با تکنولوژی ها و اختراعاتی که روز به روز به تعداد آنها افزوده می شود، باعث می شود که زندگی راحت تری داشته باشد. یکی از این اختراعات که راحتی و آسایش را برای انسان ها به ارمغان آورده است آسانسور می باشد. اما این وسیله در عین حالی که می تواند بسیاری از کارها و امور بشر را تسهیل بخشد می تواند بسیار هم خطرناک باشد و باعث مرگ و میر انسان ها شود. یکی از نکات ایمنی که در هنگام نصب این وسیله باید رعایت شود، جان پناه آسانسور است. ما در این مقاله به صورت مفصل درباره اینکه جانپناه آسانسور چیست و ابعاد مناسب آن باید چه مقدار باشد صحبت کردیم.
بسیاری از مجموعه هایی که خرید و فروش وسایل مکانیکی مثل آسانسور را انجام می دهند مانند شرکت آسانسور پادرا، کارشناسانی را هم در زمینه نصب این تجهیزات دارند. این متخصصین در هنگام نصب آسانسور، تمامی نکات امنیتی را در نظر می گیرند تا در آینده موجب خسارت های جانی و مالی نشود. یکی از این اقدامات امنیتی که هنگام نصب آسانسور به آن توجه می شود، جان پناه آسانسور است.