یکی از سوالاتی که به کرات پرسیده می شود این است که شالتر پروانه ای آسانسور چیست؟ قبل از آن که با این قطعه آشنا شوید بهتر است که با مدار سری ایمنی (سری استپ) و جایگاه لیمیت سوئیچ ها و میکروسوئیچ آسانسور آشنا شوید. از جمله اجزای تشکیل دهنده مدار سری ایمنی لیمیت سوییچ است که با نام های دیگری مانند لیمیت سوییچ پروانه ای، شالتر پروانه ای (عقربه ای) و لیمیت پروانه ای است که به صورت مفصل درباره آن صحبت خواهیم کرد.
وظیفه شالتر آسانسور چیست؟
شالترها یا میکروسوئیچ های آسانسور محدوده حرکت کابین را تعیین می کنند. این قطعه مانند یک کلید قطع و وصلی می باشد که در هنگام تماس مکانیکی کابین باعث قطع یا وصل شدن جریان در مدار سری استپ آسانسور می شود.
وظیفه این قطعه این است که در هنگام خروج کابین از محدوده حرکتی مجاز (جلوگیری از برخورد کابین با کف و سقف چاهک)، باعث متوقف شدن کابین شود. برای درک بهتر اهمیت شالتر آسانسور بهتر است که در ابتدا با مدار سری ایمنی در آسانسور آشنا شوید.
مدار سری ایمنی در آسانسور
منظور از مدار سری ایمنی (سری استپ) این است که قطعات الکتریکی و الکترومکانیکی آسانسور که شامل کنتاکت های شالتر حد بالا، کنتاکت های شالتر حد پائین و پاراشوت است، به صورت سری و پشت سر هم بسته می شوند و در صورت قطع شدن یکی از این قطعات یا سیم ها، این مدار باعث می شود که موتور آسانسور متوقف شده و اتاقک آسانسور در همان نقطه ایست کند. از جمله اجزای سری استپ شالتر پروانه ای یا همان شالتر عقربه ای آسانسور است که در ادامه درباره آن صحبت خواهیم کرد.
انواع شالترهای آسانسور
انواع شالترهای آسانسور شامل شالتر پروانه ای (عقربه ای) آسانسور و شالتر غلطکی (ان اف) است. وظیفه هر دو نوع شالتر آسانسور با یکدیگر یکسان است و تنها تفاوتشان، نحوه عملکرد آنها است.
- شالتر پروانه ای (عقربه ای)
- شالتر غلطکی (ان اف) NF
شالتر پروانه ای یا لیمیت پروانه ای آسانسور
یکی از قطعات آسانسور لیمیت سوئیچ است که محدوده حرکت کابین را مشخص می کند و طبق دستور تابلو فرمان دامنه حرکت کابین در چاه آسانسور مشخص می شود . در واقع شالترها مانند یک کلید قطع و وصلی هستند که در هنگام برخورد مکانیکی اهرم به آن باعث قطع یا وصل شدن جریان در مدار سری استپ می شوند.
هر آسانسور دارای 6 شالتر پروانه ای است که البته در آسانسورهای امروزه از 4 شالتر پروانه ای استفاده می شود . زیرا امروزه تابلو فرمان آسانسورها خود مجهز به درایو هستند و منحنی حرکتی مشخصی درون آنها ذخیر می شود که باعث حرکت نرم و روان آسانسور می شود بنابراین 2 شالتر پروانه ای از سری استپ آسانسورهای امروزی کاسته می شود.
البته با اینکه نصب شالتر پروانه ای آسان است اما خرابی آن ها بیشتر و دقت عملکردشان نیز پایین تر است، به همین دلیل توصیه می شود از شالتر غلطکی آسانسور استفاده شود.
شالتر غلطکی یا شالتر ان اف NF
شالتر غلطکی یا شالتر ان اف (NF) توسط یک تیغه 120 تا 200 سانتی متری که بر روی کابین قرار دارد تحریک می شود. این شالتر به صورت فنری است یعنی تا موقعی که تحت فشار تیغه باشند جریان برق را قطع کرده و پس از عبور تیغه به محل اصلی خود بازمی گردد و جریان برق وصل می شود.
وظیفه شالتر پروانه ای آسانسور
همان طور که گفته شد در آسانسوهای امروزه از 4 شالتر پروانه ای استفاده می شود. دو تا از این شالترها در بالا و 2 تای دیگر در پایین چاهک آسانسور نصب می شود. شالتر پروانه ای اول اصولا با نام دور انداز اجباری شناخته شده است که وظیفه آن ارسال فرمان کم کردن سرعت به تابلو فرمان است. وظیفه شالتر پروانه ای دوم صدور فرمان ایست کابین به تابلو است . در واقع وظیفه این قطعه جلوگیری از برخورد کابین با سقف یا کف چاهک است
در چندین سال گذشته که موتور آسانسورها از نوع دو سرعته بود، از دو شالتر پروانه ای دیگر نیز استفاده می شد. یکی از این شالترها در بالا و دیگری در پایین تعبیه می شد و وظیفه دور اندازی برای حد بالا و پایین چاهک را بر عهده داشتند.
در صورتی که کابین در محلی که باید توقف کند، متوقف نشود در سر راهش یک شالتر پروانه ای می رسد. این قطعه همانند یک کلید، برق را قطع کرده و مدار سری ایمنی را فعال می کند، در این صورت باید با یک سرویسکار آسانسور تماس بگیرید تا مشکل را رفع کند و مدار سری ایمنی را آزاد کند.
نحوه نصب شالتر پروانه ای آسانسور
تعمیرکار آسانسور به کمک یک بازو آهنی، چند لقمه و گیره، شالتر را به ریل آسانسور وصل می کند. پیچ شالتر پروانه ای نباید بیش از محکم شود . زیرا ممکن است در هنگام برخورد اهرم کابین به قیچی، لیمیت پروانه ای کنده شده و یا کاملا از مدار خارج شود.
نحوه عملکرد شالتر پروانه ای در آسانسور
بر روی کابین یک اهرم تعبیه شده است تا قسمت قیچی لیمیت پروانه ای را از حالت اول خود، به حالت دیگری تغییر دهد . در نتیجه باعث شود تا شالتر در سری استپ وظیفه ای که در تابلو فرمان برای آن در نظر گرفته شده است به درستی انجام دهد.
تفاوت های شالتر غلطکی و پروانه ای آسانسور
همان طور که گفته شد از شالترها به منظور تعیین محدوده حرکت کابین آسانسور استفاده می شود. انواع شالتر آسانسور شامل غلطکی و پروانه ای است. از جمله تفاوت های انواع این قطعه عبارتند از:
- نصب شالترهای پروانه ای بسیار راحت از نصب شالتر غلطکی (NF) است.
- دقت شالترهای غلطکی بسیار بالاتر از شالترهای پروانه ای یا عقربه ای است.
- خرابی در شالترهای پروانه ای بسیار بیشتر از شالتر ان اف آسانسور دیده شده است.
بنابراین با این تفاسیر اگر بخواهیم بهترین شالتر آسانسور را معرفی کنیم، در واقع شالتر غلطکی جزء بهترین ها خواهد بود.
شالتر پروانه ای آسانسور باید دارای چه شرایطی باشد؟
- مستحکم بودن در برابر ضربه هایی که از اهرم روی کابین وارد می شود.
- دارای فنر چرخشی قوی
- به دلیل اینکه فضای چاهک آسانسور دارای رطوبت و گرد و خاک است لیمیت سوئیچ آسانسور باید دارای گواهینامه IP44 باشد.
کلام آخر
یکی از قطعات آسانسور، (Shulter) است . که در چاه آسانسور نصب می شود و جزء قطعات سیستم ایمنی آسانسور می باشد که از برخورد کابین به سقف یا کف چاهک آسانسور جلوگیری می کند.
شالتر آسانسور انواع مختلفی دارد و به نسبت مدل و نوع تابلو فرمان نوع و تعداد آن متفاوت خواهد بود . همچنین قیمت آن نیز فرق خواهد کرد.