فتوسل آسانسور یا همان سنسور چشمی آسانسور در واقع یکی از اجزای ایمنی آسانسور به حساب می‌آید که با توجه به اهمیت داشتن امنیت مسافران، استفاده از این فتوسل‌ها در تمامی آسانسورها الزامی است. فتوسل‌های آسانسور از بسته شدن خودکار درب تا قبل از استقرار کامل مسافران جلوگیری می‌کند. به همین دلیل فتوسل آسانسور یکی از مهمترین سنسورهای آسانسور است. چشم الکترونیکی و یا چشمی آسانسور از نام‌های دیگر فتوسل هستند. در این مقاله به معرفی انواع فتوسل‌ها می‌پردازیم.
چشمی آسانسور
فتوسل آسانسور جزو قطعات ایمنی آسانسور به شمار می‌آید که در ورودی کابین آسانسور نصب می‌شود. وظیفه آن تشخیص هرگونه موانع (مانند انسان، اتومبیل و …) در مسیر ورودی کابین می‌باشد. به این صورت که اگر در مزان بسته شدن درب آسانسور مانعی قرار داشت، دیگر درب بسته نخواهد شد. به عبارتی می‌توان گفت این سنسور آسانسور وظیفه حفظ اطمینان از عدم بسته شدن درب و حرکت کابین آسانسور در زمان ورود و خروج مسافر از کابین را دارد.
تاثیر سنسور چشمی بر امنیت آسانسور
آسانسور به نوعی جزئی از تجهیزات حمل و نقل است که امروزه در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، بیمارستان‌ها و… استفاده می‌شود. برای بسیاری از افراد اتفاق افتاده‌است که در زمان ورود به آسانسور درب بسته شده باشد. استرس این اتفاق ممکن است مدت زیادی در ذهن افراد باقی بماند و چه بسا بسیاری از افراد این ترس از آسانسور را همیشه با خود داشته باشند. این سنسورها برای جلوگیری از بسته شدن درب آسانسورها بسیار مهم هستند. اگر شخص یا شیء ورودی درب را مسدود کند این سنسورها این مانع را شناسایی می‌کنند و درب باز می‌ماند و تا هنگامی که شخص از آنجا دور نشود درب بسته نمیشود. در داخل برخی از سنسورها لامپ‌های روشنایی LED وجود دارد که نشان دهنده حرکت درب است یعنی برای باز کردن درب‌ها سبز و چشمک زن قرمز برای بسته شدن درب.
کارکرد فتوسل یا چشمی آسانسور
فتوسل دارای یک و یا چند فرستنده نوری در یک سمت آسانسور و یک یا چند گیرنده در سمت دیگر کابین آسانسور است. دیود‌های کنترلر مسیرهای نوری بین فرستنده و گیرنده‌های نوری را مدام کنترل می‌کنند و در زمان قطع بودن این مسیر از حرکت نکردن آسانسور اطمینان حاصل می‌کنند. در واقع بدین صورت است که یک یا چند شعاع نوری از یک فرستنده که در یک طرف قرار دارد ارسال و گیرنده‌ای که در سمت دیگر ورودی کابین قرار دارد آن را دریافت می‌کند. هنگامی که مانعی در این مسیر قرار گیرد، سنسور تشخیص داده و سیگنالی به گیرنده ارسال نمیشود. بنابراین درب آسانسور بسته نخواهد شد و بدین صورت جان مسافران در امنیت کامل قرار خواهد داشت.
انواع فتوسل آسانسور
فتوسل در انواع مختلفی تولید می‌شود که با توجه به کارکرد آسانسور انتخاب و روی آن نصب می‌شود. توجه داشته باشید که آشنایی با فتوسل‌ها در خرید و انتخاب بهترین سنسورها به شما کمک می‌کند. فتوسل نقطه‌ای و فتوسل پرده‌ای دو نوع از این سنسورها هستند که در ادامه به بیان ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم.
فتوسل یا چشمی نقطه‌ای آسانسور
این فتوسل یا چشمی نقطه‌ای آسانسور دارای یک فرستنده و یک گیرنده نوری است که در قسمت ورودی با فاصله 60 تا 70 سانتی‌متری از کف کابین نصب می‌شود. جهت جلوگیری از بسته شدن درب آسانسور حتماً شما باید رو به روی سنسور قرار داشته باشید، این موضوع باعث کاهش ایمنی می‌شود.
چرا که ممکن است بخشی از اعضای بدن شما خارج از کابین باشد اما از آنجایی که خط نوری فتوسل یا چشمی نقطه‌ای قطع نشده است درب آسانسور بسته شود. البته این موضوع نباید خیلی نگران کننده باشد چرا که اگر خط نوری قطع نشده باشد و درب بسته شود. سنسورهای موجود در درب آسانسور باعث می‌شود درب باز شودو بدانید که تا زمان بسته شدن کامل درب، آسانسور حرکت نخواهد کرد .فتوسل آسانسور یا چشمی نقطه‌ای آسانسور به دلیل سادگی و داشتن یک جفت سنسور فرستنده و گیرنده نسبت به دیگر سنسورها از جمله فتوسل پرده‌ای ارزان‌تر است.
از اجزاء فتوسل چشمی می‌توان به منبع تغذیه،لیزر، مدار فتوسل آسانسور، سیم و قطعاتی که برای فرستادن یک سیگنال از سمت فرستنده به سمت گیرنده آن لازم هستند، اشاره کرد.
فتوسل یا چشمی پرده‌ای آسانسور
کارکرد فتوسل نقطه‌ای و پرده‌ای بسیار به هم شبیه است. تنها تفاوت آن‌ها مربوط به نقاط تحت پوشش است. همان طور که در بخش بالا گفته فتوسل چشمی قابلیت تشخیص یک نقطه را دارد اما فتوسل پرده‌ای قادر به تشخیص چندین نقطه است می‌باشد.
فتوسل پرده‌ای همانطور که از نام آن مشخص است دارای شامل یک سری سنسور فرستنده و گیرنده می‌باشد . که به دلیل تعداد زیاد این سنسور‌هایی که از سقف تا کف کابین آسانسور را پوشش می‌دهند در ورودی آسانسور مانند یک پرده نوری عمل کرده و چنانچه مانعی بر سر راه مسیر گیرنده و فرستنده نوری قرار داشت از بسته شدن درب آسانسور جلوگیری می‌کند. همانطور که مشخص است این سنسور به دلیل دارا بودن تعداد زیادی فرستنده و گیرنده از امنیت بیشتری نسبت به فتوسل نقطه‌ای برخوردار است و به طبع آن هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود.
تفاوت فتوسل‌های نقطه‌ای و چشمی آسانسور
مهمترین تفاوت آن‌ها تعداد نقاط تحت پوشش است. فتوسل پرده‌ای با توجه به اینکه سنسورهای بیشتری دارد، دقت بیشتری داشته و امنیت و ایمنی آن نیز نسبت به فتوسل چشمی بیشتر است.
تعداد سنسورها و گیرنده‌های استفاده شده در فتوسل پرده‌ای پرده ای بیشتر است. بنابراین امکان خراب شدن آن افزایش می‌یابد. در نتیجه ممکن است این خرابی‌ها بر روی عملکرد آسانسور تأثیر منفی بگذارد. بهتر است با سرویس به موقع آسانسورها از خراب شدن آن جلوگیری و هزینه‌های کمتری را متحمل بشوید.
همان طور که گفته شد در فتوسل نقطه‌ای قطعات کمتری به کار رفته است، بنابراین نسبت به فتوسل پرده‌ای ارزان‌تر است.
نکات نصب فتوسل‌های آسانسور
بهتر است تا حد امکان فاصله دو سنسور به هم نزدیک‌تر باشند. این کار باعث طول عمر بیشتر و عملکرد بهتر فتوسل خواهد شد.
ایجاد زاویه در زمان نصب فتوسل آسانسور بسیار مهم است، با افزایش فاصله بین دو سنسور، حساسیت نصب به زاویه بیشتر می‌شود.
در زمان نصب توجه داشته باشید که مته دریل را بر روی مهره سنسور فتوسل قرار ندهید و همزمان سوراخ نکنید. ابتدا علامت بزنید و سپس سنسور را برداشته و در نهایت لته درب را سوراخ کنید تا از کثیف شدن لنز شیشه‌ای قرمز رنگ سنسور جلوگیری شود.
نتیجه
تمام موارد گفته شده درباره فتوسل‌های آسانسور و دیگر سنسورهای سری ایمنی آسانسور در صورتی بدون نقص و به دور از اشکال کار می‌کنند . که به‌طور مداوم سرویس و نگهداری شوند. وگرنه آسانسور‌هایی که در زمان نصب از بهترین لوازم در ساخت آن استفاده شده باشند هم به دلیل بی‌توجهی ساکنین ساختمان یا استفاده نکردن از خدمات سرویس و نگهداری، آسانسور حادثه ساز شده و باعث وقوع حوادث و آسیب روحی و جسمی جبران نا‌پذیری بر ساکنین ساختمان شده است.